کمبود هموگلوبین
کمبود هموگلوبین
هموگلوبین یک پروتئین در گلبول قرمز خون است. گلبول قرمز خون اکسیژن را در سراسر بدن حمل می‌کنند. اکسیژن به سلول‌های قدرت داده و به بدن انرژی می‌دهد. سطح پایین هموگلوبین ممکن است نشانه‌ای از چندین بیماری از جمله انواع مختلف کم‌خونی و سرطان باشد.
چه اتفاقی در کمبود هموگلوبین رخ می‌دهد؟
اگر بیماری یا شرایط بر توانایی بدن برای تولید گلبول قرمز خون تاثیر بگذارد، سطح هموگلوبین ممکن است کاهش یابد. هنگامی که سطح هموگلوبین کم است، به این معنی است که بدن شما اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند و باعث می‌شود احساس خستگی و ضعف کنید.
در چه سطحی کم بودن هموگلوبین خطرناک است ؟
سطح هموگلوبین طبیعی برای مردان و زنان متفاوت است. برای مردان، سطح نرمال بین 14.0 گرم gm/dL و 17.5 gm/dL است. برای زنان، سطح نرمال بین 12.3 gm/dL و 15.3 gm/dL است. سطح هموگلوبین پایین برای مردان 13 gm/dL یا پایین‌تر است. برای زنان، سطح هموگلوبین پایین 12 gm/dL یا پایین‌تر است.
ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی از چه آزمایش‌هایی برای تشخیص کمبود هموگلوبین استفاده می‌کنند؟
ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی هموگلوبین کم را با نمونه‌برداری از خون و اندازه‌گیری میزان هموگلوبین در آن تشخیص می‌دهند. در اصل آزمایش هموگلوبین است. آنها همچنین ممکن است انواع مختلف هموگلوبین را در گلبول قرمز خون یا الکتروفورز هموگلوبین بررسی کنند.
چه چیزی باعث می‌شود سطح هموگلوبین کم شود؟
عوامل متعددی بر سطح هموگلوبین تاثیر می گذارد:
- بدن به اندازه کافی گلبول قرمز تولید نمی‌کند. همچنین بدن گلبول قرمز و گلبول سفید خون را در مغز استخوان تولید می کند. گاهی اوقات، شرایط و بیماری‌ها بر توانایی مغز استخوان برای تولید یا حمایت از گلبول قرمز خون تاثیر می گذارد.
- بدن به اندازه کافی گلبول قرمز تولید می کند، اما سلول ها سریع تر از بدن می میرند و می توانند آنها را جایگزین کنند.
- شما در حال از دست دادن خون از آسیب یا بیماری هستید. بدن شما هنگام از دست دادن خون آهن هم از دست می دهد. گاهی اوقات، زنان زمانی که دوره قاعدگی دارند، سطح هموگلوبین پایین دارند. همچنین ممکن است در صورت خونریزی داخلی، مانند زخم خونریزی، خون از دست برود.
- بدن نمی تواند آهن را جذب کند، که بر توانایی بدن برای ایجاد گلبول های قرمز تاثیر می گذارد.
- همچنین شما به اندازه کافی مواد مغذی ضروری مانند آهن و ویتامین B12 و B9 دریافت نمی کنید.
چه چیزی بر تولید گلبول های قرمز خون تاثیر می گذارد؟
مغز استخوان گلبول قرمز خون تولید می کند. بیماری ها، شرایط و سایر عوامل موثر بر تولید گلبول قرمز خون عبارتند از :
- لنفوم
لنفوم به اصطلاح سرطان در سیستم لنفاوی است. اگر سلول های لنفوم در مغز استخوان باشد، این سلول ها می‌توانند گلبول قرمز را از بین ببرند و تعداد گلبول قرمز را کاهش دهند.
- لوسمی
لوسمی سرطان خون و مغز استخوان است. سلول های لوسمی در مغز استخوان می توانند تعداد گلبول قرمز خون که مغز استخوان تولید می کند را محدود کنند.
- کم خونی
انواع مختلفی از کم خونی وجود دارد که شامل سطح هموگلوبین پایین است. به عنوان مثال، اگر کم خونی آپلاستیک باشد، سلول های بنیادی در مغز استخوان به اندازه کافی سلول های خونی ایجاد نمی کنند. در کم‌خونی خطرناک، یک اختلال خود ایمنی بدن را از جذب ویتامین B12 حفظ می کند. بدون B12 کافی، بدن گلبول قرمز کمتری تولید می کند.
- مولتیپل میلوما
مولتیپل میلوما باعث می شود که بدن سلول های پلاسما غیر طبیعی ایجاد کند که ممکن است گلبول قرمز خون را جایگزین کند.
- سندرم‌های میلودیسپلاستیک
این وضعیت زمانی اتفاق می افتد که سلول های بنیادی خون به سلول های خونی سالم تبدیل نمی شوند.
- بیماری مزمن کلیه
کلیه ها هورمونی را ایجاد می کنند که به مغز استخوان سیگنال می دهد تا گلبول قرمز بسازد. بیماری مزمن کلیوی بر این روند تأثیر میگذارد.
- داروهایآنتی رترو ویرال ( داروهای ضد رترو ویروسی)
این داروها برخی از ویروس ها را درمان می کنند. گاهی اوقات، این داروها به مغز استخوان آسیب می رسانند و بر توانایی آن در ایجاد گلبول قرمز کافی تاثیر می گذارند.
- شیمی درمانی
شیمی درمانی ممکن است بر سلول های مغز استخوان تأثیر بگذارد و تعداد گلبول قرمز خون که مغز استخوان تولید می کند را کاهش دهد.
چه چیزی بر طول عمر گلبول های قرمز خون تاثیر می گذارد؟
مغز استخوان به طور مداوم گلبول قرمز تولید می کند. گلبول قرمز خون حدود 120 روز در جریان خون زندگی می کند.
برخی از عوامل موثر بر طول عمر عبارتند از :
- بزرگ شدن طحال (اسپلنومگالی). طحال گلبول قرمز خون را فیلتر می کند زیرا سلول ها در بدن حرکت می کنند. گلبول قرمز خون آسیب دیده یا در حال مرگ را به دام انداخته و از بین می برد. برخی از بیماری ها باعث افزایش اندازه ی طحال می شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، طحال بیشتر از حد معمول گلبول قرمز را به دام می اندازد، اساسا به زندگی این سلول ها زودتر از حد معمول پایان می دهد.
- کم خونی داسی شکل. یک بیماری خونی که بر هموگلوبین اثر می گذارد.
- تالاسمی. اختلالات خونی هستند که بر توانایی بدن در ساخت هموگلوبین و گلبول قرمز خون تاثیر می گذارند.
مراقبت و درمان
چگونه کمبود هموگلوبین را درمان کنیم؟
ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی با تشخیص علت زمینه‌ای، کمبود هموگلوبین را درمان می کنند. به عنوان مثال، اگر سطح هموگلوبین کم باشد، ارائه دهنده خدمات بهداشتی ممکن است آزمایشاتی را انجام دهد که کم خونی فقر آهن را نشان می‌دهد اگر این وضعیت باشد، آنها کم‌خونی را با مکمل‌ها درمان می‌کنند. توصیه آنها ممکن است پیروی از رژیم غذایی سرشار از آهن باشد. در بیشتر موارد، درمان علت زمینه‌ای کم خونی، سطح هموگلوبین را بالا می برد.
چه کاری می‌توانم در خانه انجام دهم تا هموگلوبین کم را درمان کنم؟
بسیاری از موارد می توانند باعث ایجاد کمبود هموگلوبین شوند و اغلب اوقات نمی‌توانید کمبود هموگلوبین را به تنهایی مدیریت کنید. اما خوردن رژیم غذایی سرشار از ویتامین می تواند به حفظ گلبول قرمز خون کمک کند. به طور کلی، یک رژیم متعادل با تمرکز بر مواد مغذی مهم، بهترین راه برای حفظ گلبول قرمز سالم و هموگلوبین است. در اینجا چند پیشنهاد ارائه شده است که شانل:
- گوشت ماهیچه قرمز (گوشت گاو) و قسمت های داخلی مانند مانند کبد.
- ماهی.
- سبزیجات برگ دار مانند کلم و اسفناج.
- عدس، لوبیا و نخود.
- آجیل و انواع توت خشک.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید؟
چه زمانی باید با ارائه دهنده خدمات درمانی تماس گرفت؟
اگر بیماری یا شرایطی که بر سطح هموگلوبین می گذارد، باید هر زمان که علائم بدتر می شود، با پزشک تماس بگیرید.
اگر نتایج آزمایش خون که نشان می دهد سطح هموگلوبین پایین تر از حد طبیعی است، به این معنی است که گلبول قرمز کمتری کار ضروری را انجام می دهند (یعنی حمل اکسیژن در سراسر بدن). سطح پایین هموگلوبین ممکن است دلیلی برای زنگ خطر نباشد. بسیاری از موارد بر سطح هموگلوبین تأثیر می گذارند. اگر نتایج آزمایش سطح هموگلوبین پایین را نشان دهد، ارائه دهنده خدمات بهداشتی درباره ی اینکه چرا این علائم را داشته و به چه معناست و چگونگی درمان را توضیح می دهد.
منابع
American Society of Clinical Oncology. Anemia. Accessed 5/4/2022.
National Cancer Institute. Understanding Laboratory Tests Fact Sheet. Accessed 5/4/2022.
Merck Manuals. Enlarged Spleen . Accessed 5/4/2022.
