انتهای کروموزوم های یوکاریوتی یک ساختار متفاوت دارد.توالی انتهایی یوکاریوتی باید یک ساختار خاصی داشته باشد که باعث انسجام ساختاری کروموزوم شود و نام آن تلومر می باشد.تلومرها ساختارهای متمایزی هستند که در انتهای کروموزوم های ما یافت می شوند.آنها از همان توالی DNA کوتاه تشکیل شده اند که بارها و بارها تکرار می شوند.

دلیل پیری سلول و راهکار آن برای جوان ماندن

پزشکی, تازه ترین ها, عمومی, مقالات

دلیل پیری سلول و راهکار آن برای جوان ماندن

تلومر

انتهای کروموزوم های یوکاریوتی یک ساختار متفاوت دارد.توالی انتهایی یوکاریوتی باید یک ساختار خاصی داشته باشد که باعث انسجام ساختاری کروموزوم شود و نام آن تلومر می باشد.تلومرها ساختارهای متمایزی هستند که در انتهای کروموزوم های ما یافت می شوند.آنها از همان توالی DNA کوتاه تشکیل شده اند که بارها و بارها تکرار می شوند.

تلومرها از انتهای کروموزوم ها محافظت می کنند. هر بار که یک سلول تقسیم می شود،تلومرها کمی کوتاه تر می شوند. در نهایت آنقدر کوتاه می شوند که سلول دیگر نمی تواند با موفقیت تقسیم شود و سلول می میرد.این گستردگی کروموزوم شامل تکرارهای غنی از G بوده و در انسان به شکل تکرار های TTAGGG می باشد ساختار ناحیه ی تلومریک در میان موجودات زنده از مخمر تا انسان به طور عمده حفظ شده است.تلومر از یک توالی دو رشته ای غنی از G و یک بخش تک رشته ای تحت عنوان overhang-G تشکیل شده است.

پیری سلولی

سلول های طبیعی در بدن دارای ظرفیت محدودی برای رشد بوده و بعد از سپری شدن چرخه های سلولی متعددی وارد مرحله ی پیری سلولی می شوند.پیری سلولی با کوتاه شدن انتهای کروموزوم همراه است،این کوتاه شدن حاصل فرآیند طبیعی تکثیر DNA می باشد که با هر بار تکثیر کروموزومی 100-200 جفت باز از طول تلومر کم می شود.

کوتاه شدن تلومر

کوتاه شدن تدریجی تلومرها، به میزان 200 جفت باز در هر تقسیم سلولی،به عنوان یک ساعت سلولی عمل می کند که چرخه سلول هایی که تعداد زیادی تقسیم را پشت سر گذاشته اند و جهش های زیادی را به دست آورده اند، تضمین می کند. در پایان این فرآیند که حد Hayflick نامیده می‌شود،تلومرها بسیار کوتاه شده و پیری سلولی حاصل می‌شود.
احتمال زیاد DNAدر هر تقسیم سلولی باید از انتهای کروموزوم از دست برود چون DNA پلیمراز نمی تواند انتهایʹ3 در رشته ی پیرو را همانند سازی کند. همانندسازی رشته ی پیشرو به صورت پیوسته می باشد در حالی که همانندسازی رشته ی پیرو به واسطه ی شکل گیری قطعات اکازاکی صورت می پذیرد، دراین مسیر آخرین قطعه ی اکازاکی نمی تواند تا انتها سنتز شود و بخشی از DNA در انتهای یک کروموزوم یوکاریوتی در هر دور همانندسازی بدون کپی می ماند و یک overhang تک رشته ای باقی می ماند. در طول چندین دور تقسیم سلولی،کروموزوم با تکرار این فرآیند کوتاه‌تر و کوتاه‌تر می‌شود.در نتیجه در هر تقسیم کروموزوم در انتهایʹ3 خود کوتاه می شود،این پدیده مشکل انتهای همانندسازی نام دارد.

آنزیم تلومراز

مشکل کوتاه شدن انتهای کروموزوم در همانندسازی،طی تکامل به واسطه ی آنزیم تلومراز حل می شود. تلومراز یک آنزیم رونویسی است که تکرارهای تلومریک را بعد از هر تقسیم به انتهای آن اضافه می کند و بدین ترتیب با مشکل انتهای همانندسازی مقابله می کند . تلومراز آنزیمی است که از دو زیر واحد به نام های (TR)TERC و hTERT(TERT) تشکیل شده است.زیر واحد TERT فعالیت آنزیمی داشته و از الگوی RNA ای که توسط زیر واحد TERC فراهم می شود، استفاده کرده و تکرارهای تلومریک را از روی آن سنتز می کند، بدین ترتیب منجر به حفظ طول و ساختار تلومری می شود. با توجه به اینکه زیرواحد RNA در تمام بافتها بدون توجه به فعالیت تلومراز بیان می شود، بنابراین نمی تواند به عنوان عاملی برای تعیین فعالیت تلومراز در نظر گرفته شود.به طور عمومی زیر واحد TERT در سلول های طبیعی مهار می شود و در سلول های نامیرا افزایش می یابد که در نتیجه می توان گفت که TERT برای فعالیت آنزیم تعیین کننده است.اما در هر صورت کمبود هر یک از دو زیر واحد TERT یا TERC فعالیت تلومراز را مختل می کند و منجر به تلومر کوتاه می شود.

در انتها می توانید مقاله جوانی و جلوگیری از پیری با آنتی اکسیدان را نیز مطالعه فرمایید.